Rola kobiet w życiu politycznym i społecznym

1 kwietnia 2019 roku minęło 100 lat od dnia, w którym Maria Kelles – Krauz została wybrana przewodniczącą Rady Miejskiej w Radomiu. Była pierwszą kobietą w Europie na tym stanowisku. Jej działalność, odważne pomysły, skuteczność w ich realizacji stanowić powinna inspirację, przede wszystkim dla kobiet, które również i dzisiaj zmagają się z wieloma nierównościami. Chcąc zainicjować działania kobiet i zainspirować kobiety w różnym wieku, zorganizowaliśmy wydarzenie, które nie tylko przypomniało Marię Kelles – Krauz, ale przez jej osobę pokazało rolę kobiet w dochodzeniu do równouprawnienia w życiu publicznym, zawodowym i rodzinnym. W panelu dyskusyjnym wzięły udział aktywne zawodowo, politycznie i społecznie kobiety.

Patronat nad wydarzeniem objął Ambasador Królestwa Danii, Marszałek Województwa Mazowieckiego, Prezydent Miasta Łodzi, Przewodnicząca Rady Miasta Stołecznego Warszawy oraz Prezydent Radomia.

Dlaczego Maria Kelles – Krauz?

Jej historia życia, działalności politycznej oraz społecznej powinna być i dzisiaj inspiracją, i przykładem. W 1919 roku w wyniku wyborów samorządowych została pierwszą w Polsce, a być może też pierwszą kobietą w Europie, prezeską (przewodniczącą) Rady Miejskiej. Były to rok, w którym po raz pierwszy w wyborach mogły wziąć udział kobiety (w 1918 roku dekretem naczelnika państwa, Józefa Piłsudskiego, zrównano prawa wyborcze kobiet i mężczyzn).

Wcześniej, podczas I wojny światowej aktywnie działała w Komitecie Obywatelskim oraz była przewodniczącą Ligii Kobiet Pogotowia Wojennego w Radomiu. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pełniła funkcję przewodniczącej rady miejskiej (dwukrotnie w wyniku wyborów w roku 1919 i 1923, pełniąc urząd do 1926 roku). Z jej inicjatywy została utworzona Miejska Biblioteka Publiczna. Pełniąc rolę ławnika (dzisiaj funkcję wiceprezydenta) wprowadziła przymusową opiekę dentystyczną dla dzieci w szkołach czy obowiązkową edukację (za nieposyłanie dzieci do szkoły groziła kara aresztu dla rodziców). Z jej inicjatywy rozdawano odzież, obuwie i podręczniki szkolne dla najbiedniejszych. Organizowała również kolonie letnie dla mniej zamożnych mieszkańców. Podczas II wojny światowej w jej mieszkaniu odbywały się tajne komplety.

Od 1946 do 1954 roku przebywała w Danii, gdzie jej mąż, również znany polityk i społecznik, pełnił rolę ambasadora. Maria Kelles – Krauz, mając już ponad 60 lat, nauczyła się języka duńskiego i zaczęła tłumaczyć na język polski szereg wydawnictw. W swoich „Szkicach o literaturze skandynawskiej” Jarosław Iwaszkiewicz opisuje Marię Kelles – Krauz jako tłumaczkę świetne popularyzująca literaturę duńską.

W 1927 roku otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.